Hàng ngàn container phế liệu tồn đọng ở TPHCM cần xử lý

Hiện Cục Hải quan và các cơ quan chức năng TPHCM vẫn đang quyết liệt xử lý hơn 2.000 container phế liệu tại các cảng của thành phố. Ảnh: VGP/Phương Dy

Nhiều cảng “ngập” container phế liệu

Báo cáo của Cục Hải quan TPHCM cho biết, từ năm 2019 đến nay tình trạng hàng ngàn container, với 70% là hàng phế thải để tồn động, lưu kho tại các bãi cảng quá thời hạn (trên 90 ngày), kiểm kê kết luận không đủ điều kiện nhập khẩu theo quy định, buộc phải xử lý theo quy định. Dù theo Cục Hải quan TP, quy định cấm tiếp nhận hàng nhập khẩu là phế liệu (nhựa, rác nhập khẩu,…) tại các cảng biển trên địa bàn thành phố đã thực hiện từ nhiều năm qua.

Tính đến cuối tháng 4/2020, thống kê sơ bộ tại một số cảng của TPHCM đã tồn động đến hơn 2.100 container phế liệu (trên 90 ngày chưa thông quan), được đưa vào nhóm kiểm kê, phân loại, trong đó khoảng 70% là rác phế liệu chủ yếu nhập khẩu qua cảng Cát Lái (Q.2).

Tại cảng Cát lái, số lượng phế liệu tồn đọng lên đến hơn 2.000 container. Đáng chú ý, nhiều lô hàng trong số này đều bị chủ hàng từ bỏ không nhận, trì hoãn hoặc né tránh cơ quan Hải quan. Một cán bộ thuộc Cục Hải quan TPHCM thừa nhận, cơ quan hải quan khi phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện kiểm kê, kiểm tra số container tồn đọng đã phải tốn nhiều thời gian theo dõi, liên hệ chủ hàng, thậm chí chủ động xử lý kịp thời để không ảnh hưởng đến môi trường, trả lại mặt bằng cho các cảng.

Thậm chí, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 1 đã đề xuất xử lý hình sự nhiều lô hàng nhập khẩu phế liệu trong thời gian qua. Trong đó, có 363 container được phân thành chuyên án xử lý, điều tra; 138 container đã mở tờ khai hải quan nhưng chủ hàng không đến làm thủ tục nhận hàng và hơn 1.500 container được lập hội đồng xử lý hàng tồn đọng để xử lý.

Trong số 70% container hàng tồn đọng là phế thải, tính đến cuối tháng 4/2020 có tới hơn 1.100 container phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu theo các quy định hiện hành. Số phế liệu này được Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 1 báo cáo, phân loại đa số là phế thải màng nhựa, bao bì các loại, tạp chất, vỏ xe cũ, rác thải,... Do để tồn đọng nhiều tháng trời tại các kho, bãi cảng đã phát sinh mùi hôi thối, ô nhiễm môi trường.

Báo cáo của Cục Hải quan TPHCM cũng cảnh báo số container là phế thải nhựa (trên 400 công) có mức độ ô nhiễm và ảnh hưởng lớn đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Hiện nay, Cục Hải quan TPHCM đã phối hợp với các cơ quan chức năng yêu cầu các cảng biển trên địa bàn TPHCM thực hiện nghiêm việc không tiếp nhận phế liệu nhựa nhập khẩu, để xử lý lượng tồn kho lưu bãi hiện nay.

Dù vậy, theo ghi nhận của phóng viên, thời gian qua, lượng hàng container phế liệu nhựa nhập khẩu, bằng cách nay hay cách khác vẫn về cảng Cát Lái (Q.2). Thậm chí, nhiều chủ hàng cũng tìm mọi cách để trì hoãn và trốn tránh đến thực hiện các thủ tục nhận hàng, khiến các cảng bị ứ đọng kho bãi, cơ quan chức năng tốn công sức giải quyết, xử lý.

Xử lý quyết liệt

Về những tồn tại nêu trên, ông Nguyễn Thanh Long, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 1 cho biết, Chi cục đang thực hiện theo quy trình tái xuất lượng hàng tồn theo quy định. Trong đó, lập Hội đồng xử lý hàng tồn đọng (đa số tại cảng Cát Lái, Q.2) và yêu cầu các hãng tàu vận chuyển số phế liệu trên phải có trách nhiệm tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Cho đến nay, Chi cục cũng đã thống kê danh sách khoảng trên 10 hãng tàu có liên quan đến quá trình vận chuyển số container phế liệu không đạt chất lượng nhập khẩu và quy định; không đủ Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất về cảng Cát Lái.

Ngoài ra, nhiều chủ hàng khi được liên hệ xử lý đối với số hàng container phế thải đã thay đổi địa chỉ kinh doanh hoặc đã chuyển đổi chức năng kinh doanh mà chưa cập nhật, cũng khiến cho quá trình xử lý gặp nhiều khó khăn. Để giải quyết tình trạng tồn đọng các container phế thải tại cảng, Cục Hải quan TPHCM chủ động phối hợp với Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn để triển khai thống kê, phân loại và phát thông báo tìm chủ sở hữu, chủ hàng liên quan để làm việc, xử lý.

Đến thời điểm hiện tại, Cục Hải quan TPHCM vẫn đang tiếp tục tìm cách tháo gỡ, xử lý đối với trên 2.000 container phế liệu tồn đọng, trong đó đã tổ chức lập Hội đồng xử lý hàng tồn đọng tại cảng Cát Lái.

Phương Dy